W leczeniu depresji jednobiegunowej stosuje się cały szereg leków przeciwdepresyjnych. Wybór farmakoterapii zależy od wielu czynników, na przykład:
- obraz kliniczny depresji u danego pacjenta i jego indywidualne preferencje,
- obecność ewentualnych zaburzeń współistniejących, czynników ryzyka, obciążeń i chorób, przyjmowane inne leki,
- wiedzy lekarza psychiatry w zakresie skuteczności i tolerancji poszczególnych leków.
Dla oceny tych ostatnich parametrów Cipriani i wsp. opublikowali w tym roku przegląd systematyczny 522 wiarygodnych badań z randomizacją (łącznie 116 477 pacjentów), dotyczących leczenia depresji (poprzednia analiza autorów ukazała się prawie 10 lat temu – od tego czasu wprowadzono nowe leki przeciwdepresyjne, a ponadto ukazało się wiele wartościowych badań klinicznych). W obecnej analizie uwzględniono badania dotyczące m.in.: agomelatyny, amitryptyliny, bupropionu, citalopramu, escitalopramu, klomipraminy, duloksetyny, fluoksetyny, fluwoksaminy, mirtazapiny, paroksetyny, reboksetyny, sertraliny, trazodonu, wenlafaksyny i wortioksetyny.
Czy jedne leki są skuteczniejsze od innych?
Analiza danych pochodzących z tych badań pozwoliła potwierdzić przewagę leków przeciwdepresyjnych nad placebo, zarówno pod względem skuteczności, jak i prawdopodobieństwa uzyskania remisji (całkowitego ustąpienia objawów i powrotu do funkcjonowania sprzed zachorowania). Autorzy odnotowali ponadto, iż leki prawdopodobnie skuteczniejsze od innych to: agomelatyna, amitryptylina, escitalopram, mirtazapina, paroksetyna, wenlafaksyna oraz wortioksetyna. Natomiast lekami o najkorzystniejszym profilu działań niepożądanych i tolerancji okazały się: agomelatyna, citalopram, escitalopram, fluoksetyna, sertralina i wortioksetyna. Wydaje się zatem, że antydepresanty o najkorzystniejszej relacji skuteczność/tolerancja to: escitalopram, agomelatyna i wortioksetyna.
Autorzy przeglądu systematycznego zwrócili jednak uwagę, że omawiane dane należy traktować ostrożnie, gdyż w codziennej praktyce klinicznej (w porównaniu z warunkami w trakcie badań klinicznych) mogą występować dodatkowe czynniki wpływające na skuteczność i tolerancję leków. Z kolei z punktu widzenia praktyki klinicznej, należy pamiętać o pozostałych czynnikach mających znaczenie przy wyborze leku przeciwdepresyjnego, jak choćby wspomniane na początku osobiste uwarunkowania pacjenta i jego preferencje.
Opracował lek. Paweł Brudkiewicz na podstawie A. Cipriani i wsp. The Lancet, 2018.
