Specjalistyczny ośrodek pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej.

Hiponatremia – rzadkie powikłanie leczenia psychotropowego, o którym należy pamiętać

Większość nowoczesnych leków psychotropowych jest przystosowana do długotrwałego (często wieloletniego), bezpiecznego przyjmowania przez pacjenta.

Jednak w przypadku nałożenia się na siebie różnych niekorzystnych okoliczności, może dojść w trakcie farmakoterapii do rozwinięcia się niebezpiecznych dla zdrowia powikłań. Przykładem takiego powikłania jest hiponatremia, czyli obniżenie poziomu sodu we krwi poniżej wartości prawidłowej (<136mmol/l).

Objawy hiponatremii

Pierwszymi objawami łagodnej hiponatremii mogą być: zmęczenie, osłabienie, obrzęki kończyn oraz wzmożone pragnienie. Kiedy stężenie sodu spada <130mmmol/l wówczas dołączają się nudności, wymioty i wzdęcia. Przy stężeniach <125mmol/l obserwuje się: bóle głowy, niezborność ruchów, dezorientację, niepokój, apatię. Mogą również pojawić się drgawki i śpiączka. Skrajnie nasilona i nieleczona hiponatremia może być przyczyną obrzęku mózgu oraz zgonu.

Objawy hiponatremii mają zatem bardzo nieswoisty charakter, a więc o jej rozpoznaniu ostatecznie decyduje pomiar stężenia sodu we krwi.

Hiponatremia może rozwinąć się w przebiegu terapii różnymi lekami psychotropowymi, zwłaszcza w trakcie zażywania:

  • leków przeciwpsychotycznych (wówczas często jej poprzedzana długotrwałym nadmiernym spożywaniem płynów – tj. polidypsją) – zwłaszcza wieloletniego stosowania leków typowych,
  • leków przeciwdepresyjnych,
  • karbamazepiny,
  • okskarbazepiny.

Do najważniejszych czynników ryzyka rozwoju hiponatremii należą m.in.:

  • starszy wiek pacjenta,
  • upalna pogoda,
  • wysoka temperatura otoczenia,
  • palenie dużej ilości papierosów,
  • płeć żeńska,
  • hiperlipidemia,
  • cukrzyca,
  • niedoczynność tarczycy,
  • choroba niedokrwienna serca,
  • choroby nowotworowe,
  • stany pooperacyjne,
  • zły stan ogólny zdrowia,
  • wyniszczenie,
  • niewydolność nerek,
  • niewydolność serca,
  • uszkodzenie wątroby znacznego stopnia,
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Leczenie hiponatremii

Leczenie łagodnej hiponatremii polega m.in. na: ograniczeniu podaży płynów, dosalaniu potraw (lub innych formach suplementacji sodu), zmianie otrzymywanego leczenia oraz minimalizacji czynników nasilających hiponatremię. Znaczna hiponatremia lub taka, która wiąże się z pojawieniem się nasilonych objawów wymaga leczenia szpitalnego.

W zapobieganiu hiponatremii ważna jest regularna kontrola stężenia sodu we krwi w trakcie farmakoterapii oraz eliminacja lub minimalizowanie tych czynników ryzyka, na które możemy mieć wpływ.

Opracował dr hab. n. med. Marcin Siwek na podstawie:

  • Marcin Siwek; wykład: „Wybrane powikłania leczenia psychotropowego”. Konferencja Naukowo-Szkoleniowa: Pacjent-pielęgniarka partnerzy w działaniu. Kraków 2009
  • Jolanta Rabe-Jabłońska; wykład: Zespoły hipoosmolarności, hiponatremia, hipokalemia. Rozpoznawanie, postępowanie. Konferencja: „Kontrowersje w psychiatrii”, Kraków 2012
Przeczytaj również:

Dane do przelewu krajowego:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
96 8112 0008 0008 9281 2000 0010

Dane do przelewu zagranicznego w EUR:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
62 8112 0008 0008 9281 2000 0040

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica

Dane do przelewu zagranicznego w USD:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
83 8112 0008 0008 9281 2000 0050

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica