Wiadomo, że u młodzieży często obserwuje się fizjologiczne i nieznaczne opóźnienie fazy snu (senność wieczorna pojawia się później, rano trudno jest wstać o porach wymaganych przez obowiązki i rytmy społeczne). Zjawisko to najczęściej nie stanowi problemu klinicznego, jednak w przypadku dużego obciążenia stresem (egzaminy, starania o pracę itp.) i/lub przy zaniedbywaniu zasad higieny snu (np. nocne używanie komputera), może się ono rozwijać i prowadzić do wystąpienia zespołu opóźnionej fazy snu.
W takich przypadkach osoba ma nasilone trudności z zaśnięciem (senność pojawia się wiele godzin po północy) i albo rano śpi do godzin okołopołudniowych (a nawet dłużej) albo zmusza się do wstania, ale czuje się wówczas niewyspana. W przypadku podatności do opóźniania fazy snu (tzw. sowy) w połączeniu ze szczególnymi zaniedbaniami higieny snu, może dojść do odwrócenia fazy snu, który pojawia się nad ranem, a dana osoba śpi przez większość dnia, i wówczas ma trudności w realizowaniu swoich zobowiązań edukacyjnych, zawodowych, rodzinnych i towarzyskich. Bezsenności związanej z zespołem opóźnionej fazy snu towarzyszy pogorszenie samopoczucia i funkcjonowania w ciągu dnia. Szczególnie istotne jest zapobieganie takiej bezsenności, poprzez przestrzeganie zasad higieny snu (Zasady higieny snu – jak się wyspać bez tabletki nasennej), tak aby fizjologiczne opóźnienie fazy snu nie postępowało poza fizjologiczne granice. W bardziej nasilonych przypadkach wskazane może być zastosowanie melatoniny, a gdy to nie jest skuteczne – behawioralnego programu przesuwania fazy snu wspartego odpowiednią i bezpieczną farmakoterapią. W przypadku dobrej współpracy pacjenta i przestrzegania zaleceń, po odpowiednim czasie (kilka, kilkanaście tygodni) zwykle udaje się przywrócić prawidłowy rytm snu i czuwania. Czas terapii zależy też od stopnia opóźnienia fazy snu.
