W dniach 23 i 24 czerwca w Pradze odbyła się konferencja ONE International Alliance in Brain Health, której celem było podnoszenie kwalifikacji zawodowych i naukowych młodych psychiatrów z Europy. Wydarzenie przeznaczone było dla lekarzy z Europy wschodniej i brało w niej udział ponad 70 lekarzy z Czech, Słowacji, Rumunii, Bułgarii i Polski. W programie konferencji znalazły się wykłady oraz zajęcia warsztatowe. Jednym z zaproszonych ekspertów był prof. Marcin Siwek, który wygłosił wykład inauguracyjny pt. „Transforming mental health for all” oraz wykład zamykający wydarzenie, pt. „The future of scientific research in Europe: how to apply to clinical research funding”. Inspiracją i punktem wyjścia pierwszego wykładu był raport WHO, dotyczący ostatniej pandemii, wedle którego ”Pandemia COVID-19 spowodowała globalny kryzys zdrowia psychicznego, podsycając krótko- i długoterminowy stres oraz podważając zdrowie psychiczne milionów ludzi (…), a szacunki wskazują, że w pierwszym roku pandemii wzrost zachorowań zarówno w zakresie zaburzeń lękowych, jak i depresyjnych wyniósł ponad 25%. W tym samym czasie usługi w zakresie zdrowia psychicznego zostały poważnie zakłócone, a luka w leczeniu chorób psychicznych znacząco się zwiększyła..”. Prof. Siwek podjął się próby sformułowania zadań jakie stoją przed opieką psychiatryczną i psychiatrami, mających na celu zwiększenie efektywności, rzetelności i dostępności opieki dla osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi. Zwrócił m.in. uwagę na konieczność:
1. Zwiększenia w populacji ogólnej i społecznościach, świadomości dotyczącej rozpowszechnienia, diagnozowania i leczenia zaburzeń i chorób psychicznych (co może mieć istotny wpływ na redukcję stygmatyzacji, poprawę współpracy w leczeniu i zwiększenie wskaźnika spontanicznego zgłaszania się do lekarzy osób, które rozpoznają u siebie lub swoich bliskich objawy zaburzeń psychicznych – zwłaszcza depresji lub lęku);
2. Wykorzystania mediów społecznościowych i różnych narzędzi cyfrowych w celu realizacji kampanii mających na celu promocję zdrowia psychicznego;
3. Zwiększenia wiedzy, świadomości i czujności diagnostycznej lekarzy nie-psychiatrów w zakresie wykrywania i leczenia depresji, zaburzeń lękowych i zaburzeń dwubiegunowych;
4. Ułatwienie diagnostyki przesiewowej ww. zaburzeń przez rozpowszechnienie łatwych do zastosowania, interpretacji oraz implementacji do systemów dokumentacji elektronicznej narzędzi kwestionariuszowych, takich jak: Kwestionariusz Zdrowia Pacjenta -9 (PHQ-9); Szpitalna Skala Depresji i Lęku (HADS); Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju (KZN), czy HCL-32;
5. Rozwoju i dalszego rozpowszechniania telemedycyny, jako, że rosnąca liczba badań wskazuje że jej efektywność oraz akceptowalność przez pacjentów jest porównywalna do tradycyjnych wizyt lekarskich, czy sesji psychoterapeutycznych;
6. Większego skupienia specjalistów psychiatrii na tych aspekt zdrowia psychicznego, które mają kluczowe znaczenie w kwestii przewidywania optymalnej reakcji na leczenie i możliwości uzyskania remisji społecznej i funkcjonalnej (np. w przypadku depresji jest to głównie wstępne nasilenie i ustępowanie w toku leczenia: anhedonii, zaburzeń funkcji poznawczych oraz bezsenności);
7. Rozpowszechnienie posługiwania się w gabinecie psychiatry prostymi i rzetelnymi narzędziami do monitorowania ww. aspektów stanu psychicznego – np. skala SHAPS do badania anhedonii, aplikacja mobilna THINK-IT do badania funkcji poznawczych, czy indeks nasilenia bezsenności;
8. Stosowanie terapii optymalnie dopasowanej do pacjenta pod względem tolerancji i profilu objawowego oraz zwiększenie czujności diagnostycznej na niestosowanie się do zaleceń lekarskich i zapobieganie im;
9. Udziału lekarzy psychiatrów w leczeniu internistycznym swoich pacjentów (ze względu na zły stan zdrowia ogólnego pacjentów z ciężkimi schorzeniami psychicznymi, współchorobowość somatyczną i częste zaniedbywanie schorzeń somatycznych oraz ze względu na ryzyko somatycznych skutków ubocznych psychofarmakoterapii.
W swoim drugim wykładzie prof. Siwek wymienił i szczegółowo omówił najważniejsze europejskie źródła finansowania badań naukowych, o które może aplikować naukowiec na różnych etapach swojej kariery, takie jak: European Research Council, Visiting Research Fellowships, Polish National Science Centre, CEEPUS mobility grant, Marie Skłodowska-Curie Actions. Podkreślił ponadto, że przyszłość badań w psychiatrii to nie tylko wysokiej klasy granty i zachęcił młodych naukowców do angażowania się w projekty wymagające mniejszych nakładów finansowych i łatwiejsze do realizacji, takie jak: obserwacje i badania naturalistyczne, opisy serii przypadków, retrospektywne analizy dokumentacji medycznych czy metaanalizy.
Konferencję prowadził profesor Andrea Fagiolini z uniwersytetu w Sienie, a wykłady na temat farmakoterapii schizofrenii i depresji lekoopornej wygłosili również – prof. Pavel Mohr z Czech i prof. Cristian Marinescu z Ruminii.
