Specjalistyczny ośrodek pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej.

Hiperprolaktynemia – możliwe działanie niepożądane leczenia psychiatrycznego

W trakcie leczenia farmakologicznego zaburzeń psychicznych (podobnie jak w przypadku leczenia innych schorzeń) może czasem dochodzić do wystąpienia działań niepożądanych w postaci zmian równowagi hormonalnej organizmu. Przykładem tego jest hiperprolaktynemia, czyli wzrost stężenia prolaktyny we krwi powyżej wartości uznanej za górną granicę normy. Jednym z pierwszych objawów hiperprolaktynemii mogą być: spadek libido, osłabienie potencji u mężczyzn, a także zaburzenia miesiączkowania (w tym brak miesiączki lub rzadkie miesiączkowanie) u kobiet. W bardziej zaawansowanym stadium podwyższone stężenie prolaktyny przejawiać się może w postaci obrzęku i bolesności piersi, ginekomastii (tj. powiększenia gruczołów piersiowych u mężczyzn) oraz mlekotoku. Przewlekła, długotrwająca i nieleczona hiperprolaktynemia może prowadzić do spadku masy mięśniowej, redukcji owłosienia płciowego, osteoporozy, niepłodności i innych konsekwencji zdrowotnych. Spośród leków przepisywanych przez psychiatrę, najczęstszą przyczyną hiperprolaktynemii są leki przeciwpsychotyczne (inaczej: neuroleptyki), stosowane m.in. w leczeniu schizofrenii czy choroby afektywnej dwubiegunowej. Jest to bardzo zróżnicowana pod względem właściwości farmakologicznych grupa substancji, dlatego też w przypadku niektórych z nich prawdopodobieństwo pojawienia się hiperprolaktynemii jest większe (np. haloperidol, risperidon, amisulpryd), stosowanie innych natomiast wiąże się z bardzo małym lub znikomym ryzykiem tego zjawiska (np. kwetiapina, klozapina, aripiprazol). Czasami podwyższenie stężenia prolaktyny (w znacznie mniejszym stopniu oraz dużo rzadziej niż to ma miejsce w przypadku neuroleptyków) zdarza się w trakcie terapii lekami przeciwdepresyjnymi (głównie inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny lub lekami trójpierścieniowymi czy trazodonem). Hiperprolaktynemia polekowa jest zjawiskiem odwracalnym i w przypadku jej wystąpienia zaleca się próbę zmniejszenia dawki leku, który wywołał to zjawisko lub zamianę na inny, o mniejszym ryzyku indukowania wzrostu stężenia prolaktyny. Gdy jednak zmiana leku nie jest wskazana, można zastosować leki mogące obniżyć stężenie prolaktyny (np. bromokryptyna, chinangolid, kabergolina).
W trakcie terapii lekami psychotropowymi (zwłaszcza lekami przeciwpyschotycznymi) warto kontrolować stężenie prolaktyny we krwi – o zasadność tego badania oraz jego częstotliwość należy zapytać prowadzącego psychiatrę. Należy również pamiętać o poinformowaniu psychiatry o ewentualnym pojawieniu się opisanych wyżej objawów mogących wskazywać na rozwój hiperprolaktynemii.

dr hab. n. med. Marcin Siwek, prof. UJ

Doktor habilitowany nauk medycznych, specjalista psychiatra. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; Kierownik Zakładu Zaburzeń Afektywnych Katedry Psychiatrii UJ CM; Zastępca Kierownika Oddziału… »

Inne artykuły:
Przeczytaj również:

Dane do przelewu krajowego:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
96 8112 0008 0008 9281 2000 0010

Dane do przelewu zagranicznego w EUR:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
62 8112 0008 0008 9281 2000 0040

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica

Dane do przelewu zagranicznego w USD:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
83 8112 0008 0008 9281 2000 0050

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica