Otyłość jest jedną z najczęściej występujących na świecie chorób – zachorowalność stale wzrasta w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się.
Powikłania wynikające z otyłości
Powikłania związane z otyłością, powodowane bądź zaostrzane przez nadmiar tkanki tłuszczowej to m.in:
-
zespół metaboliczny,
-
stan przedcukrzycowy tj. nieprawidłowa glikemia na czczo i nieprawidłowa tolerancja glukozy,
-
cukrzyca t 2,
-
dyslipidemia,
-
nadciśnienie tętnicze,
-
choroba sercowo-naczyniowa lub zwiększona umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych,
-
niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
-
zespół policystycznych jajników,
-
niepłodność żeńska,
-
hipogonadyzm męski,
-
obturacyjny bezdech senny,
-
astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc,
-
choroba zwyrodnieniowa stawów,
-
wysiłkowe nietrzymanie moczu,
-
choroba refluksowa przełyku,
Rozróżniamy otyłość prostą oraz otyłość brzuszną.
Otyłość prosta
Rozpoznajemy ją, gdy tkanka tłuszczowa jest w organizmie równomiernie rozłożona.
Otyłość brzuszna
oznacza natmomiast, że nadmiar tkanki tłuszczowej mieści się głównie w jamie otrzewnej (między jelitami). Ten rodzaj otyłości występuje u osób ze zwiększonym obwodem brzucha (zwykle u osób o normostenicznej budowie ciała), czyli według International Diabetes Federation: u kobiet ≥80cm, u mężczyzn ≥90cm. Otyłość brzuszna stwarza większe ryzyko wystąpienia chorób metabolicznych.
BMI – co to takiego?
Głównym wskaźnikiem używanym do oceny nadwagi i otyłości jest BMI – wskaźnik masy ciała (body mass index), który odzwierciedla stosunek masy ciała do wzrostu (BMI = masa ciała/(wzrost)2. Zgodnie z wielkością tego parametru otyłość możemy sklasyfikować jako:
- BMI > 30 – otyłość I stopnia,
- BMI > 35 – otyłość II stopnia,
- BMI > 40 – otyłość III stopnia lub otyłość olbrzymia.
Wskaźnik BMI nie uwzględnia wieku ani płci, a co za tym idzie – dystrybucji tkanki tłuszczowej. Jest wskaźnikiem niemiarodajnym u osób o atletycznej budowie ciała (rozbudowanej muskulaturze), osób z obrzękami w przebiegu wielu chorób oraz u kobiet w ciąży.
Dokładniejszej ocenie zawartości tkanki tłuszczowej można dokonać na podstawie bioimpedancji elektrycznej (BIA – bioelectrical impedance analysis). Stosowanie tej metody jest przeciwwskazane u dzieci, kobiet w ciąży oraz osób posiadających wszczepiony rozrusznik serca.
Oznaczana w ten sposób zawartość tkanki tłuszczowej jest różna w zależności od wieku i płci – nie powinna przekraczać 25% składu masy ciała u mężczyzn i 33% u kobiet.
Podsumowanie
W Polsce w ostatnim dziesięcioleciu odsetek osób dorosłych chorujących na otyłość wzrósł i jest podobny jak w populacji dorosłych mieszkańców USA rasy białej. Otyłość to nie tylko uroda ale przede wszystkim choroba – zespół objawów z nią związanych może prowadzić do rozwinięcia się innych poważnych jednostek chorobowych.
Opracowała: lek. Barbara Smoła-Wiącek
