Specjalistyczny ośrodek pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej.

Skórne efekty uboczne leczenia psychiatrycznego

Leki stosowane w psychiatrii należą do leków bezpiecznych, jednak jak każde farmaceutyki mogą wywierać niekorzystne efekty uboczne. Do ważnej grupy efektów uboczne leczenia psychiatrycznego, należą objawy ze strony skóry.

Do możliwych efektów ubocznych po lekach psychotropowych dotyczących skóry zaliczamy:

  • wysypkę,
  • nasilenie lub pierwszy epizod łuszczycy,
  • trądzik,
  • fotosensytyzację (uczulenie na działanie światła),
  • wzmożoną pigmentację,
  • —łysienie,
  • nadmierne pocenie się,
  • zapalenie skóry złuszczające,
  • wykwity plamkowo-grudkowe,
  • —łojotokowe zapalenie skóry.

Poniżej omówiono efekty uboczne leczenia psychiatrycznego oraz leki, które mogą je wywołać.

 

WYSYPKA

lamotrygina

  • gdy się pojawi natychmiast skontaktuj się z lekarzem prowadzącym!
  • należy ją uznać za objaw poważny, gdyż może zapowiadać wystąpienie potencjalnie śmiertelnych powikłań: zespołu Stevens-Johnsona i nekrolizy naskórka,
  • czynniki ryzyka: płeć żeńska, wysypka po lekach przeciwpadaczkowych w wywiadzie, wiek poniżej 13 r.ż.,
  • zapobieganie: powolne zwiększanie dawki, zawsze pod kontrolą lekarza!
  • leczenie: odstawienie leku, kortykosteroidy, immunoglobuliny.

karbamazepina

  • występuje u 10-13% pacjentów, także wymaga skontaktowani się z lekarzem

SSRI

  • występuje rzadko, np. po fluoksetynie

klozapina

 

ŁUSZCZYCA

Lit

  • zaostrzenie lub wyzwolenie łuszczycy, ale  nie występuje zawsze,
  • pojawia się z reguły po miesiącu stosowania, ale czasami także po wielu latach,
  • postępowanie: konwencjonalna terapia miejscowa, redukcja dawki lub wycofanie leku (poprawa po wielu tygodniach od odstawienia); skontaktuj się ze swoim psychiatrą, ale też przed włączeniem litu poinformuj go o swojej łuszczycy!

 

TRĄDZIK

Lit, postępowanie:

  • wyczekiwanie (często spontaniczna remisja pomimo kontynuacji leczenia),
  • redukcja dawki, przerwanie leczenia, leczenie dermatologiczne

 

FOTOSENSYTYZACJA

Leki przeciwpsychotyczne

  • szczególnie fenotiazyny (chlorpromazyna),
  • wyeliminowanie innych możliwych przyczyn, unikanie bezpośredniej ekspozycji na słońce, kremy z filtrami.

Leki przeciwdepresyjne

 

PIGMENTACJA

Fenotiazynowe leki przeciwpsychotyczne

  • głównie chlorpromazyna po długoteminowym leczeniu wysokimi dawkami,
  • odwracalna po odstawieniu leku (zmiany w soczewce mogą być nieodwracalne).

Imipramina

  • niebiesko-szara pigmentacja twarzy; leczenie laserowe, zmiana na SSRI
  • lek obecnie już nie stosowany w Polsce

Diazepam

  • hiperpigmentacja w bliznach po dermabrazji

 

ŁYSIENIE

Karbamazepina

  • występuje u 6%, ustępuje po odstawieniu leku, ale nawet po kilku miesiącach

Lit

  • występuje u 12-19%, w ciągu pierwszych 6 miesięcy, częściej u kobiet, może ustępować wraz z kontynuacją leczenia lub dopiero po odstawieniu

SSRI

  • występuje częściej u kobiet, głównie podczas leczenia sertraliną, stąd uzasadnione jest zastąpienie innym SSRI

Walproiniany

  • zależne od dawki: redukcja dawki,
  • czynnik predysponujący: niski poziom miedzi i cynku, należy więc to sprawdzać, ewentualnie włączać suplementację

 

NADMIERNE POCENIE SIĘ

Leki przeciwdepresyjne

  • szczególnie TLPD, ale też SSRI
  • rozważyć odstawienie lub zmniejszenie dawki
  • można też włączyć leki korygujące

Wszelkie skórne efekty uboczne leczenia psychiatrycznego powinny być zgłoszone i omówione z lekarzem, na przykład z prowadzącym leczenie psychiatrą!

Opracował dr hab. n. med. Marcin Siwek na podstawie:

  1. Korabel H, Dudek D, Jaworek A, Wojas-Pelc A. Psychodermatologia: psychologiczne i psychiatryczne aspekty w dermatologii. Przegląd Lekarski 2008
  2. Korabel H, Dudek D., Jaworek A, Wojas-Pelc A. Tendencje samobójcze wśród pacjentów dermatologicznych. Post Dermatol Alergol 2008; XXV, 2: 69–75
  3.  Gupta MA, Gupta AK. Psychodermatology: An update. J Am Acad Dermatol  1996;34:1030-46
  4. Koo JYM, Pham CT. Psychodermatology. Arch Dermatol 1992;128:381-387
  5. Koo JK Lebwohl A. Psychodermatology: The mind and skin connection.Am Fam Physician 2001;64:1873-8
  6. Steuden S, Janowski K., : Schorzenia psychodermatologiczne. Przegląd Dermatologiczny 2002, 3 ,175
  7. Buljan D, Buljan M, Situm M. Psychodermatology: A brief review for clinicians. Psychiatria Danubina 2005;17:76-83

 

 

dr hab. n. med. Marcin Siwek, prof. UJ

Doktor habilitowany nauk medycznych, specjalista psychiatra. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; Kierownik Zakładu Zaburzeń Afektywnych Katedry Psychiatrii UJ CM; Zastępca Kierownika Oddziału… »

Inne artykuły:
Przeczytaj również:

Dane do przelewu krajowego:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
96 8112 0008 0008 9281 2000 0010

Dane do przelewu zagranicznego w EUR:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
62 8112 0008 0008 9281 2000 0040

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica

Dane do przelewu zagranicznego w USD:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
83 8112 0008 0008 9281 2000 0050

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica