Co najmniej 80–90% ludzi doświadcza sporadycznych bólów głowy w ciągu roku, a u 20% przyjmują one charakter przewlekły lub nawracający.
Do najczęstszych tzw. pierwotnych bólów głowy zalicza się:
- migrenę (ok. 10% populacji),
- napięciowe bóle głowy (postać przewlekła dotyczy około 15% populacji),
Jak wynika z badań, osoby cierpiące na migrenę wydają się być szczególnie predysponowane do wystąpienia zaburzeń depresyjnych oraz lękowych. Zaobserwowano u nich także częste występowanie uzależnień i zwiększone ryzyko rozpoznania choroby afektywnej dwubiegunowej. Zaburzenia psychiczne występują częściej u chorych z aurą niż bez aury poprzedzającej napad bólów migrenowych.
Pośród czynników, które mogą decydować o częstym współwystępowaniu migreny i depresji, sugerowano:
- wpływ nieprzewidywalnych napadów bólu na pojawianie się stanów obniżonego nastroju (mechanizm wyuczonej bezradności),
- rolę migreny jako somatycznej manifestacji depresji,
- wspólne dla migreny i depresji czynniki etiologiczne (np. dysfunkcja układu serotoninergicznego i dopaminergicznego).
W licznych badaniach względne ryzyko rozpoznania depresji u chorych na migrenę jest wyższe nawet czterokrotnie w porównaniu do populacji ogólnej. Osoby cierpiące na migrenę zagrożone są pojawieniem się pierwszego w życiu epizodu depresyjnego nawet pięciokrotnie bardziej niż osoby zdrowe, z kolei u osób cierpiących na depresję ryzyko rozwoju migreny zwiększone jest trzykrotnie w stosunku do grupy osób bez zaburzeń nastroju. Ponadto osoby cierpiące na migrenę podejmują próby samobójcze nawet do 3 razy częściej niż osoby zdrowe i to bez względu na obecność jakichkolwiek zaburzeń psychicznych. Sytuacja taka dotyczy zwłaszcza migreny z obecnością aury.
Podobnie jak depresja, u chorych z migreną niezwykle często (nawet u 75% pacjentów) występują różne formy lęku lub zaburzeń lękowych. Najczęściej są to różne typy fobii, lęk napadowy oraz lęk uogólniony. Względne ryzyko postawienia diagnozy jednego z zaburzeń lękowych u osoby chorującej na migrenę – w porównaniu z osobą zdrową – szacowane jest jako pięciokrotnie większe dla lęku uogólnionego, 3–10 razy większe dla lęku napadowego i trzykrotnie większe dla fobii.
Leczeniem depresji oraz objawów i zaburzeń lękowych u osób cierpiących na migrenę powinien zajmować się psychiatra (najlepiej we współpracy z neurologiem), ze względu na konieczność ostrożnego doboru leków przeciwdepresyjnych, gdyż część z nich może wchodzić w potencjalnie niebezpieczne interakcje z lekami przeciwmigrenowymi.
Pamiętaj: jeżeli cierpisz na depresję (lub zaburzenia lękowe) współwystępującą z migreną to:
- zawsze poinformuj psychiatrę (lub innego lekarza, który postanawia przepisać Ci lek przeciwdepresyjny) o tym jakie leki przeciwbólowe i przeciwmigrenowe zażywasz,
- Zawsze poinformuj neurologa (lub innego lekarza, który zamierza przepisać Ci lek przeciwbólowy lub przeciwmigrenowy) o tym jakie leki przeciwdepresyjne (lub inne leki psychotropowe) przyjmujesz.
Przygotował dr hab. n. med. Marcin Siwek, na podstawie książki „Zaburzenia psychiczne w neurologii” (Dominika Dudek, Marcin Siwek, Bartosz Grabski; Termedia, Poznań 2009)
