Zauważyliśmy że nasza 2,5 letnia córka się masturbuje

Szanowny Panie Krzysztofie,

Zjawisko masturbacji – czyli samodzielnej stymulacji okolic narządów płciowych – spotyka się u wszystkich dzieci i w ogromnej większości przypadków jest to sytuacja normalna i prawidłowa. Dzieci odkrywają w ten sposób funkcjonowanie swojego ciała, rozładowują napięcie emocjonalne lub podejmują masturbację gdy się nudzą – nie mają towarzystwa lub innego ciekawiącego je zajęcia. Mówimy wtedy o masturbacji rozwojowej.

Masturbując się dzieci pocierają, ugniatają lub w inny sposób stymulują dłońmi okolice narządów płciowych. Czasem robią to w mniej oczywisty sposób – np. pocierają kroczem o meble czy podłoże albo mocno zaciskają i prostują nóżki. Towarzyszy temu często zaczerwienienie twarzy, dziecko może się spocić, a jego oddech przyspiesza. Takie zachowania i objawy często budzą (jak się zwykle potem okazuje – nieuzasadniony) niepokój opiekunów.

W rzadszych przypadkach masturbacja jest przejawem poważnych nieprawidłowości i pojawia się u dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi lub rozwojowymi albo takich, które doświadczyły nadużycia seksualnego czy też innych traumatycznych wydarzeń. W tych sytuacjach masturbacja jest nadmiernie intensywna albo podejmowana w nieodpowiednich do tego okolicznościach (np. w miejscach publicznych), dziecko może naśladować zachowania seksualne dorosłych, próbować angażować w swoją masturbację inne osoby lub wkładać do pochwy czy odbytu różne przedmioty. Takie postacie masturbacji wymagają pilnej konsultacji, diagnostyki i otoczenia dziecka opieką terapeutyczną.

Ten krótki opis zachowań Pana córeczki nie sugeruje, aby działo się coś niepokojącego. Pewność tego stwierdzenia mogłaby dać dopiero konsultacja ze specjalistą, który zbierze dokładny wywiad oraz oceni stan psychiczny i stopień rozwoju dziecka.

Wskazówki postępowania w przypadku masturbacji rozwojowej:

• absolutnie nie wolno dziecka karać, straszyć czy zawstydzać, ponieważ takie działania ze strony rodziców wywołują u dziecka napięcie emocjonalne i mogą nasilić masturbację.
• jeśli zauważymy, że dziecko się masturbuje, najlepiej w ogóle nie zwracać uwagi na ten fakt, tylko spróbować odwrócić jego uwagę – np. zawołać je i zaproponować inną aktywność. Dziecko zajęte czymś ciekawym nie będzie miało chęci się masturbować.
• należy pamiętać, że masturbacji nie można oduczyć – to naturalne, normalne zachowanie, które zarówno u dorosłych, jak i u dzieci ma swoją rolę (choć w obu tych grupach jest ona inna) i zaspokaja pewne potrzeby. Należy natomiast uczyć dziecko, że jest to zachowanie „intymne” i reguły życia społecznego przewidują, aby takie aktywności podejmować w odpowiednich warunkach – czyli na osobności i dyskretnie. Rolą rodzica jest tu zatem nie tyle oduczanie masturbacji, ale odpowiednie „modelowanie” tego zachowania.
• należy dbać o edukację seksualną dziecka odpowiednią dla jego poziomu rozwojowego – bardzo zachęcam do korzystania z powszechnie dostępnej literatury na ten temat.

Pozdrawiam serdecznie i mam nadzieję, że udało mi się wyjaśnić Pana wątpliwości.

Magdalena Miernik, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży