Specjalistyczny ośrodek pomocy psychologicznej, psychoterapeutycznej i psychiatrycznej.

Rehabilitacja psychiatryczna

Poważne zaburzenia psychiczne, takie jak schizofrenia lub ciężko przebiegająca depresja czy choroba afektywna dwubiegunowa stanowią duże wyzwanie dla lekarzy i terapeutów.

Jak wiadomo, czasami schizofrenia ma tendencję do uporczywego przewlekania się i niepełnej remisji objawów. Czasami wraz z biegiem czasu, niektóre objawy, u niektórych chorych mogą wręcz ulegać nasileniu, dotyczy to tzw. objawów negatywnych, jak: społeczne wycofanie, kłopoty intelektualne, trudność w podejmowaniu złożonych ukierunkowanych działań. Może się zdarzyć, iż osoba, która przed zachorowaniem dobrze radziła sobie społecznie i zawodowo, zacznie się wycofywać i tracić wcześniej posiadane umiejętności.

W jakimś sensie przypominać to może utratę sprawności fizycznej. W jednym i drugim przypadku lekarz może i czasami powinien zaproponować podjęcie rehabilitacji, w sytuacji zaburzeń psychicznych – rehabilitacji psychiatrycznej.

Definicje i cele rehabilitacji psychiatrycznej

  • Rehabilitacja psychiatryczna ma na celu umożliwienie jednostkom skompensowania lub wyeliminowania funkcjonalnych deficytów oraz interpersonalnych i środowiskowych barier związanych z niesprawnością oraz odbudowanie zdolności do niezależnego życia, socjalizacji i kierowania swoimi sprawami.
  • Jedna z definicji określa, że „Rehabilitacja psychospołeczna oznacza, że osoba, która wcześniej bała się pójść do sklepu aby kupić lody, może teraz zostać jego menadżerem”  (za: Pratt i wsp., 2007).
  • Podejście to obejmuje zapewnienie pacjentom z zaburzeniami psychicznymi możliwości pracy, funkcjonowania w społeczności i cieszenia się życiem społecznym, z zachowaniem ich własnego tempa, poprzez zaplanowane doświadczenia, w pełnej szacunku, wspierającej i realistycznej  atmosferze.
  • W jej ramach się uwzględnia się systematyczne stosowanie kombinacji specyficznych modalności w celu wspierania społecznej rehabilitacji osób z zaburzeniami psychicznymi.
  • Jest to podejście terapeutyczne zachęcające osoby z zaburzeniami psychicznymi do rozwinięcia swoich pełnych możliwości poprzez uczenie się i wsparcie środowiskowe.
  • Postępowanie to zapewnia pomoc pacjentom z zaburzeniami psychicznymi w podniesieniu zdolność do skutecznego funkcjonowania  i  zwiększeniu poziomu satysfakcji w wybranym przez nich środowisku, z możliwie minimalną pomocą ze strony profesjonalistów.

Granica pomiędzy leczeniem a rehabilitacją jest płynna – obie formy oddziaływań przenikają się wzajemnie i korzystają po części ze wspólnych środków terapeutycznych. Niezbędny do pojęcia rehabilitacji jest pewien poziom motywacji i gotowości ze strony pacjenta.

Psychiatra Kraków – wśród modeli rehabilitacji psychiatrycznej dominuje model umiejętności, w którym zasadniczym celem oddziaływań jest zdobycie i rozwijanie przez pacjentów umiejętności, niejako niezależnie od rozpoznania, obejmujących wiele zakresów, tj. umiejętności fizycznych, intelektualnych i emocjonalnych, dotyczących różnych dziedzin życia.

W ramach rehabilitacji psychiatrycznej obowiązują następujące zasady:

  • zasada optymalnej stymulacji (intensywność oddziaływań musi być dostosowana do możliwości pacjenta; zarówno zbyt mała jak i zbyt duża intensywność obniża efektywność rehabilitacji),
  • zasada wielostronności metod (leczenie i rehabilitacja muszą opierać się na stosowaniu metod biologicznych, psychoterapii i oddziaływań psychospołecznych),
  • zasada stopniowania trudności (poziom trudności oddziaływań musi być dostosowywany do zwiększających się umiejętności pacjenta, musi jednak uwzględniać upośledzone możliwości adaptacyjne tej osoby),
  • zasada wielokierunkowości oddziaływań (oddziaływania powinny być nakierowane na wprowadzenie zmian w różnych sferach życia),
  • zasada powtarzalności oddziaływań (związana jest zarówno z nawrotowością objawów klinicznych, jak i ogólną regułą dotyczącą mechanizmów uczenia się),
  • zasada partnerstwa (obowiązuje partnerski i życzliwy kontakt  w stosunku każdego pacjenta; pacjent powinien brać czynny udział w procesie rehabilitacji, tzn. nie może się ona odbyć bez jego udziału)

Rehabilitacja osób cierpiących na choroby i zaburzenia psychiczne może się odbywać w ramach:

  • oddziałów dziennych,
  • zespołów leczenia środowiskowego,
  • hoteli (miejsca chronionego zamieszkania),
  • domów pomocy społecznej,
  • domów środowiskowych,
  • specjalistycznych usług opiekuńczych,
  • warsztatów terapii zajęciowej,
  • zakładów aktywizacji zawodowej,
  • miejsc pracy chronionej (np. przedsiębiorstwa społeczne),
  • turnusów rehabilitacyjnych i obozów terapeutycznych,
  • klubów „byłych pacjentów”.

Opracował: dr n. med. Bartosz Grabski

dr hab. n. med. Bartosz Grabski, FECSM, WPATH-CM

Specjalista psychiatrii i seksuologii, psychoterapeuta. Specjalizuje się w pomocy osobom transpłciowym doświadczającym dysforii płciowej. Dodatkowo obszar jego zainteresowań klinicznych obejmuje problemy osób homo-… »

Inne artykuły:
Przeczytaj również:
Skala lęku społecznego Leibowitza
Skala lęku społecznego Leibowitza
6 października 2021

Skala lęku społecznego Leibowitza (The Leibowitz Social Anxiety Scale – LSAS) pozwala ocenić nasilenie objawów fobii społecznej oraz jej wpływu na codzienne... »

Dane do przelewu krajowego:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
96 8112 0008 0008 9281 2000 0010

Dane do przelewu zagranicznego w EUR:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
62 8112 0008 0008 9281 2000 0040

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica

Dane do przelewu zagranicznego w USD:

NZOZ Centrum Dobrej Terapii
ul. Zygmunta Miłkowskiego 9/U3, 30-349 Kraków

Nr rachunku bankowego:
83 8112 0008 0008 9281 2000 0050

Bank Spółdzielczy w Brzeźnicy
ul. Kalwaryjska 5, 34-114 Brzeźnica