W ostatnich latach nastąpiła wyraźna zmiana w podejściu terapeutycznym do choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). Chociaż farmakoterapia wciąż stanowi zasadniczy i niezbędny element leczenia, trudno wyobrazić sobie prawidłowo, tj. kompleksowo przeprowadzoną terapię ChAD bez wprowadzenia oddziaływań psychoedukacyjnych.
Podobnie jak trudno wyobrazić sobie skuteczne leczenie cukrzycy bez zrozumienia przez pacjenta jej istoty, znaczenia codziennych iniekcji insuliny i monitorowania poziomu cukru w surowicy.
Na świecie powstało w ostatnich latach wiele programów psychoedukacyjnych przeznaczonych dla pacjentów z zaburzeniami dwubiegunowymi. Różnią się liczbą sesji terapeutycznych, ich zawartością i czasem trwania. Modelowy program hiszpański – Coloma i Viety składa się, aż z 21 sesji, jednak na świecie przeważają programy dużo krótsze. Wychodząc naprzeciw dużemu zapotrzebowaniu na ten typ pracy terapeutycznej w Polsce mgr Grzegorz Mączka i dr n. med. Bartosz Grabski stworzyli i prowadzą krakowski program psychoedukacyjny przeznaczony dla pacjentów zmagających się z zaburzeniami dwubiegunowymi.
Krakowski program psychoedukacyjny „Oswajanie choroby afektywnej dwubiegunowej”
składa się z ośmiu 90-minutowych spotkań o charakterze wykładowo-warsztatowym. Elementy wykładu są uzupełniane o doświadczenia własne pacjentów biorących udział w programie, by podkreślić znaczenie indywidualnego obrazu choroby i umożliwić interaktywność kontaktu. Spotkania poprzedzone są zebraniem organizacyjnym, w ramach którego uczestnicy są zapoznawania celem programu oraz zasadami uczestnictwa w grupie. Zajęcia prowadzą psycholog i psychiatra (psychoterapeuci poznawczo–behawioralni). W skład grupy wchodzi przeciętnie 10–15 pacjentów. Udział w programie umożliwia uzyskanie praktycznej wiedzy z zakresu następujących problemów: jak żyć z chorobą dwubiegunową, jak brać aktywny udział w leczeniu, by jego rezultaty były jak najlepsze, jaki tryb życia prowadzić, o co dbać, a czego unikać, co robić w razie nawrotów. Uczestnictwo w grupie daje także możliwość otrzymania realnego emocjonalnego wsparcia od innych członków grupy.
Tematyka spotkań
Spotkanie organizacyjne i wprowadzające
Sesja 1. Podstawy wiedzy o chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Sesja 2. Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej.
Sesja 3. Współpraca terapeutyczna. Przestrzeganie zaleceń lekarskich.
Sesja 4. Indywidualny obraz ChAD.
Sesja 5. Wczesne wykrywanie nawrotów i system wczesnego reagowania.
Sesja 6. Styl życia sprzyjający utrzymaniu zdrowia.
Sesja 7. Radzenie sobie ze stresem i rozwiązywanie problemów.
Sesja 8. Podsumowanie. Pytania. Informacje zwrotne.
Szerzej omówione znaczenie psychoedukacji w leczeniu zaburzeń psychicznych omówiono w materiałach poświęconych psychoedukacji.
Opracowali: dr n. med. Bartosz Grabski, dr n. med. Grzegorz Mączka podstawie:
Mączka G, Grabski B, Dudek D, Gierowski JK. Psychoedukacja grupowa w kompleksowym leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej – doświadczenia krakowskie. Psychiatria Polska 2010
