Dziś, jak co roku w dniu 26 czerwca, na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków. W tym dniu na całym świecie podejmowane są liczne działania, mające na celu humanizację polityki narkotykowej oraz nacisk na leczenie osób uzależnionych i popularyzację miejsc, w których można uzyskać pomoc.
Uzależnienie od narkotyków jest przytłaczające – i to nie tylko dla osób cierpiących z tego powodu – ale także dla ich rodziny i przyjaciół. Niezbędne jest, aby przyjaciele i członkowie rodziny potrafili zidentyfikować oczywiste oznaki uzależnienia. Poniżej opisane zostały symptomy mogące wskazywać na to, że bliskie Wam dziecko lub nastolatek nadużywa narkotyków.
Charakterystyczne sygnały nadużywania narkotyków
Pierwszym sygnałem, który może wskazywać na kontakt z narkotykami jest nagła zmiana stylu i trybu życia. Kiedy zauważysz, że Twoje dziecko nagle zaczęło się otaczać innymi, nieznanymi dotąd, „dziwnymi” znajomymi, często wymyka się z domu, a po powrocie unika rozmów i kontaktu wzrokowego, a do tego czuć od niego silny zapach perfum lub dezodorantu – jest to ważny sygnał ostrzegawczy, którego nie wolno ignorować. Zaniepokoić powinny Cię także częstsze niż wcześniej prośby o pieniądze i pojawiające się na tym tle konflikty, a także wynoszenie z domu cenniejszych przedmiotów. Zwrócić Twoją uwagę powinien również spadek zainteresowania ulubionymi dotąd zajęciami, kłamstwa i buntownicze zachowania.
Fizyczne sygnały nadużywania narkotyków
Narkotyki to bardzo silne substancje, które sieją spustoszenie w całym organizmie. Objawem wskazującym na zażywanie narkotyków może być więc nagły i znaczny spadek masy ciała, zmiana nawyków żywieniowych i brak apetytu. Zaniepokojenie powinny też wzbudzić stale zmrużone, przekrwione lub szklane oczy, jak również rozszerzone lub zwężone źrenice.
Zażyty narkotyk powoduje pobudzenie psychoruchowe, natomiast po ustaniu jego działania da się zaobserwować ospałość, przygnębienie, apatię, znużenie czy brak motywacji do działania. Jeśli u młodego człowieka zauważymy drżenie rąk, niekontrolowane drgawki, jak również przyspieszone tętno, palpitacje serca, arytmię, nie powinniśmy tych objawów lekceważyć. Wystąpić mogą także takie objawy chorobowe jak nudności, wymioty i dezorientacja.
Psychiczne sygnały nadużywania narkotyków
Kontakt z narkotykami często powoduje ekstremalne wahania nastroju, może wystąpić przesadna emocjonalność, płaczliwość lub nagłe wybuchy agresji. Jeśli dziecko jest zwykle spokojne i nieśmiałe, a nagle z niezrozumiałych powodów dostaje przypływu odwagi i brak mu zahamowań, przyczyną może być nadużywanie substancji psychoaktywnej. Niepokój rodzica wzbudzić też powinny zachowania takie jak nadpobudliwość, a także wystąpienie podejrzliwości, psychoz i lęków. Częste wagary, problemy w szkole czy w pracy – to również ważne symptomy, który choć nie muszą mieć nic wspólnego z narkotykami, jeśli się jednak pojawią – powinny wzbudzać czujność i uważność.
Jak reagować?
Rodzice, którzy zauważyli u swojego dziecka powyższe objawy/zachowania, powinni zwiększyć swoją czujność – należy być bacznym obserwatorem i spróbować szczerze porozmawiać z dzieckiem. Gdy rodzice nie czują się na siłach w tym zakresie, warto udać się z dzieckiem do specjalisty leczenia uzależnień. A gdy dziecko odmawia rozmowy i nie chce się przyznać do „brania”, można powiedzieć mu wprost o swoich podejrzeniach i zaproponować zrobienie testu na obecność narkotyków, który za stosunkowo niewielką kwotę dostępny jest w wielu aptekach. Nie zostawiajmy tego problemu samemu sobie, bo im wcześniej zareagujemy, tym większą szansę ma młody człowiek na szybkie wyjście z uzależnienia.
Gdzie szukać pomocy?
Równolegle z zainteresowaniem i kontrolą ze strony rodziców, niezbędna jest specjalistyczna konsultacja i terapia, która pomoże ustalić dlaczego dziecko przyjmuje narkotyki, dlaczego nie umie odmawiać. Czasem niezbędny może okazać się pobyt na oddziale detoksykacji (odtruwanie organizmu, które łagodzi objawy abstynencji i trwa kilka dni). Jeśli mimo regularnych spotkań ze specjalistą leczenia uzależnień, młodemu człowiekowi nie udaje się utrzymać trwałej abstynencji, lekarz może skierować do ośrodka stacjonarnego (zmiana środowiska bywa pomocna w zerwaniu z nałogiem). Leczenie tam trwa od 6 miesięcy do 2 lat (dostępne są ośrodki bezpłatne).
Dla rodzin osób uzależnionych istnieją grupy wsparcia, które pomagają radzić sobie z sytuacją współuzależnienia, jak również takie instytucje jak telefony zaufania, różne organizacje, stowarzyszenia, placówki służby zdrowia, które doradzają i kompetentnie wspierają rodzinę narkomana.
Dlaczego młodzież sięga po narkotyki?
Powody są rożne, jednak najczęściej pierwszy kontakt z narkotykami wynika z ciekawości i chęci dostosowania się do grupy rówieśniczej. Jeśli kilka osób w towarzystwie „pali trawkę” lub sięga po inne narkotyki, młody człowiek wychodzi z założenia, że odmowa może narazić go na wykluczenie z towarzystwa. Często eksperymenty z narkotykami biorą swój początek podczas wakacji, gdy młodzież jest z daleka od domu i rodziców. Innym powodem sięgania po narkotyki typu amfetamina może być na przykład potrzeba szybkiego przyswojenia materiału przed klasówką lub egzaminem.
Należy pamiętać, że problem narkotyków dotyczy w takim samym stopniu dzieci z rodzin uważanych za patologiczne, jak i z tzw. „dobrych domów”.
Opracowała Anna Piwko-Łętek w oparciu o:
- List of Drug Addiction Symptoms and Ways to Recognize an At-Risk Child. Ocean Hills Recovery Blog. < https://oceanhillsrecovery.com/blog/list-drug-addiction-symptoms-ways-recognize-risk-child/>
- Co zrobić gdy dziecko zaczyna brać narkotyki? Echodnia.eu <http://www.echodnia.eu/swietokrzyskie/zdrowie/ art/8590780,co-zrobic-gdy-dziecko-zaczyna-brac-narkotyki,id,t.html>
- Jak poznać, że ktoś zażywa narkotyki? Narkomania.org <http://www.narkomania.org.pl/czytelnia/jak-poznac-ze-ktos-zazywa-narkotyki/>
