Alkohol – zwłaszcza jeżeli stosowany jest często, przewlekle lub w znacznych ilościach, może przyczyniać się do zaostrzenia lub wywołania zmian chorobowych w zakresie przewodu pokarmowego. Dzieje się tak na skutek bardzo wielu mechanizmów takich jak:
- bezpośrednie uszkadzające działanie alkoholu na śluzówkę przewodu pokarmowego,
- zwiększenie wydzielania soku żołądkowego,
- generowanie zarzucania treści pokarmowej do wyższych pięter przewodu pokarmowego,
- wymioty,
- prowokowanie błędów dietetycznych przez zaburzenia czy zmiany apetytu towarzyszące spożywaniu alkoholu.
Czynniki te mogą prowadzić do rozwoju czy nasilania lub też nieskuteczności leczenia refluksu, stanów zapalnych czy owrzodzeń żołądka, dwunastnicy lub przełyku. Stany te wiążą się ze zwiększonym ryzykiem krwawień z przewodu pokarmowego, biegunek, zespołów upośledzonego wchłaniania oraz niedoborów witaminowych. Towarzyszyć im mogą różnorakie objawy fizykalne – np. zgaga, ból i pieczenie za mostkiem i w nadbrzuszu oraz kaszel i bezsenność (jako skutek refluksu, czy zapalenia), osłabienie, zmęczenie i zaburzenia koncentracji (jako efekt anemii, niedoborów witamin oraz niedoborów żywieniowych). W skrajnych przypadkach może dochodzić do perforacji ściany przewodu pokarmowego. Długotrwałe poalkoholowe uszkodzenie śluzówki przewodu pokarmowego jest ponadto istotnym czynnikiem rozwoju raka (np. żołądka lub przełyku).
Negatywne skutki działania alkoholu na przewód pokarmowy mogą być większe lub ujawniać się przy mniejszych ilościach alkoholu, jeżeli u pacjenta współistnieją dodatkowe czynniki obciążające (niektóre leki, choroby somatyczne). Niepokojące, nawracające objawy z przewodu pokarmowego u osoby z uzależnieniem lub nadużywaniem alkoholu powinny być zawsze skonsultowane przez prowadzącego psychiatrę, specjalistę chorób wewnętrznych (internistę) lub choćby lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
